banner
Thứ 5, ngày 14 tháng 11 năm 2024
BRôl Vẻ - Người giữ hồn dân tộc Triêng
25-4-2013

Đối với người dân địa phương, Brôl Vẻ là Già làng, là người được nhân dân vô cùng yêu mến và kính trọng, Già nói gì bà con cũng nghe. Đối với du khách hay các nhà nghiên cứu văn hóa, Già là cái tên được nhắc đến đầu tiên, là điểm đến đầu tiên khi họ đến địa phương này để tìm hiểu về văn hóa dân tộc Dẻ Triêng. Già giống như chiếc cầu nối văn hóa vậy, Già am hiểu tường tận các phong tục tập quán và những nét văn hóa độc đáo của người Dẻ Triêng; Già mang bản sắc văn hóa của dân tộc Dẻ Triêng giới thiệu với du khách khắp nơi trong nước và quốc tế. Vì vậy, người ta gọi Già là “Người giữ hồn dân tộc”.

Già làng A Vẻ có dáng người nhỏ nhắn, đôi mắt sáng, trong và một nụ cười hồn nhiên, đôn hậu. Nụ cười của Già khiến bất cứ ai, dù mới gặp lần đầu đều cảm thấy gần gũi, thân thiện. Già kể cho chúng tôi nghe về cuộc đời của Già với hơn 70 mùa rẫy cũng bằng nụ cười ấy.

Sinh ra trên mảnh đất giàu tuyền thống cách mạng, 20 tuổi, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, A Vẻ lên đường nhập ngũ. Gần 10 năm trực tiếp chiến đấu dưới mưa bom, bão đạn, với bao gian khổ, hi sinh, A Vẻ cũng như bao người con Tây Nguyên kiên cường, anh dũng đã lập được nhiều chiến công và chiến thắng kẻ thù. A Vẻ được Nhà nước trao tặng Huân chương kháng chiến Hạng Nhì.

Sau chiến tranh, A Vẻ trở về quê hương, gắn bó với núi rừng, nương rẫy. Tiếng cồng chiêng ngân vang mỗi tối bên bếp lửa Nhà Rông cứ thấm dần vào máu thịt của anh. Anh yêu từng tiếng cồng chiêng, từng tiếng sáo, tiếng khèn và những phong tục tập quán quen thuộc của đồng bào anh, yêu những mùa lễ hội, cả cộng đồng vui vẻ bên ché rượu cần, say sưa múa xoang, say sưa cất lên những bài giao duyên tình tứ. Cũng tại những mùa lễ hội như thế, A Vẻ - người thanh niên sử dụng các loại nhạc cụ giỏi nhất làng đã chọn được cô gái múa xoang đẹp nhất về làm vợ.

Với tình yêu bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình, A Vẻ không chỉ giỏi sử dụng các loại nhạc cụ mà được sự chỉ bảo của thế hệ đi trước, A Vẻ còn chế tác được rất nhiều loại nhạc cụ khác nhau, như: sáo, đinh tút, ta - len, ta – lét, bìn, oòng – enh, pin - pui, Pờ - Rưn; Tơ – rưng...

Ngôi nhà của A Vẻ giống như một bảo tàng truyền thống vậy, chỉ khác về diện tích. Căn nhà có 3 phòng, có đến 2 phòng A Vẻ dùng để trưng bày, lưu giữ các di sản văn hóa - hiện vật truyền thống gắn với đời sống sinh hoạt hàng ngày của đồng bào người Dẻ Triêng gồm: 02 bộ cồng chiêng (chiêng sum: 9 cái, chiêng ba: 3 cái), sáo, khèn, ta - len, ta - lét, Đinh Tút, bìn, oòng – enh, pin - pui, Pờ - Rưn; Tơ – rưng, bầu rượu, ché rượu, vải thổ cẩm, những tấm hình ghi lại các mốc thời gian A Vẻ và các nghệ nhân đã tham gia biểu diễn ở các địa phương...

Ở tuổi “thất thập cổ lai hy” nhưng trông Già làng A Vẻ vẫn nhanh nhẹn như con chim rừng, Già vẫn cùng Đoàn nghệ nhân của làng đi biểu diễn khắp nơi trong cả nước. Già tâm sự: “nhiều khi Già cũng muốn nghỉ vì tuổi đã cao, nhưng bà con chưa ưng cái bụng, chưa cho Già nghỉ”. Thật vậy, bởi Già làng A Vẻ không chỉ là con chim đầu đàn của Đội nghệ nhân Đắk Răng, mà Già còn là người tiếp lửa cho các nghệ nhân. Nhiệt tình của Già A Vẻ đối với văn hóa dân tộc Dẻ Triêng giống như ngọn lửa đêm xoang vậy, cứ bập bùng cháy mãi, sáng mãi... Già cùng với một số nghệ nhân lớn tuổi trong làng đã tổ chức hướng dẫn, truyền dạy cho bao nhiêu thế hệ trẻ, những thanh thiếu niên trong làng về kỹ thuật đánh cồng chiêng, kỹ thuật chế tác nhạc cụ. Ngoài những buổi truyền dạy tại nhà, chỉ dạy tập luyện các tiết mục trước khi đi trình diễn, mới đây, Già đã tổ chức truyền dạy cho 30 thanh thiếu niên trong làng về kỹ thuật chế tác ta - len, ta – lét. Với sự chỉ dạy tận tình của Già A Vẻ và một số nghệ nhân lớn tuổi khác, 100% “học viên” tham gia đã chế tác được hai loại nhạc cụ độc đáo này.

Với vai trò là Già làng, Già A Vẻ thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con, đặc biệt là thế hệ trẻ phải biết yêu quý vốn văn hóa của dân tộc, bảo tồn, lưu giữ và tiếp nối công tác truyền dạy cho thế hệ sau. Bởi vậy, đồng bào người Dẻ Triêng, làng Đắk Răng hầu hết ai cũng đánh được cồng chiêng; rất nhiều gia đình trong làng còn lưu giữ được những bộ chiêng quý. Đội nghệ nhân của làng Đắk Răng là một trong những Đội tiêu biểu, thường xuyên được chọn đi tham gia biểu diễn ở nhiều chương trình lớn của huyện, tỉnh và Trung ương. Dưới sự dẫn dắt của Già A Vẻ, Đội nghệ nhân Đắk Răng đã vinh dự nhận được Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch vì đã có nhiều thành tích xuất sắc trong đợt biểu diễn tại Làng văn hóa Đồng Mô nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội; được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc. Làng Đắk Răng là một trong những Làng đạt danh hiệu “Làng văn hóa” đầu tiên ở tỉnh Kon tum. Bản thân, Già Làng A Vẻ, với những cống hiến của mình đối với công tác truyền dạy văn hóa nói riêng và công tác bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc nói chung, năm 2009, Già đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân dân gian” và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen.

Ở tuổi ngoài 70, với hơn 30 năm tuổi Đảng, Già Làng A Vẻ đã có biết bao thành tích, được Đảng, nhà nước tặng nhiều Huân chương, Bằng khen, giấy khen; nhưng đối với Già, phần thưởng lớn nhất có lẽ là tình cảm của bà con, làng xóm dành cho mình và tình yêu của các thế hệ con cháu dành cho truyền thống văn hóa của dân tộc vẫn được duy trì, cháy mãi, sáng mãi như ngọn lửa đêm xoang...

NTT
Số lượt xem:4245
Bài viết liên quan:
Trang chủ|Đăng nhập
TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ HUYỆN NGỌC HỒI - TỈNH KON TUM
Cơ quan chủ quản và Bản quyền thuộc về UBND huyện Ngọc Hồi
Quản lý và nhập thông tin: Văn phòng HĐND-UBND huyện, đường Phạm Văn Đồng - thị trấn Plei Kần - huyện Ngọc Hồi - tỉnh Kon Tum;
Điện thoại: Chánh Văn phòng HĐND và UBND huyện - 02603. 504.577;
Email: ubnd.ngochoi@chinhphu.vn.

 

Chung nhan Tin Nhiem Mang

1806409 Tổng số người truy cập: 9967 Số người online:
Phát triển:TNC