Hiện nay, trên địa bàn huyện Ngọc Hồi có 58 già làng và 58 người được Uỷ ban nhân dân tỉnh Kon Tum công nhận là người có uy tín trong đông bào dân tộc thiểu số (theo Quyết định 407/QĐ-UBND, ngày 05/5/2014), trong đó có 46 người vừa là Già làng vừa được công nhận là người có uy tín.

Già làng ở Tây Nguyên nói chung, trên địa bàn huyện Ngọc Hồi nói riêng là những người được lựa chọn để đại diện cho thôn, làng và là thủ lĩnh về tinh thần của cộng đồng làng. Ngày xưa, theo luật tục truyền thống của đồng bào Tây Nguyên, Già làng là biểu trưng cho sự đoàn kết và sức mạnh của buôn làng trước sự xâm lấn của các bộ tộc khác và sự đe doạ của thú dữ. Lúc bấy giờ, khi mà pháp luật chưa thể điều chỉnh đến tất cả các mối quan hệ xã hội ở Tây Nguyên, thì Già làng là hiện thân của công lý và là người đảm bảo cho công lý được thực thi trong cộng đồng. Khi mà nhận thức về tự nhiên và xã hội còn hoang sơ, thì Già làng là linh hồn của bộ tộc, được xem là người đại diện cho dân làng để có thể liên lạc với các thế lực siêu nhiên. Ngày nay, pháp luật của nhà nước ta cơ bản đã hoàn chỉnh, vai trò của Già làng đã có nhiều thay đổi, tuy nhiên vị trí trung tâm của Già làng trong cộng đồng vẫn luôn được phát huy một cách tích cực.

Bên cạnh đội ngũ Già làng, trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số có những người có uy tín được nhân dân tin tưởng, Nhà nước công nhận. Có thể nói, Già làng và người có uy tín là hai lực lượng nòng cốt giúp chuyển tải chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến người dân và phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đồng bào đến với Đảng, Nhà nước; vận động nhân dân thi đua lao động, sản xuất, xoá đói giảm nghèo, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc mình, đi đôi với bài trừ mê tín, dị đoan, các hủ tục lạc hậu. Mặt khác, huyện Ngọc Hồi là địa bàn trọng yếu về an ninh chính trị, các Già làng, người có uy tín còn có vai trò rất quan trọng trong vận động quần chúng đấu tranh, làm thất bại âm mưu của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, đất đai để lôi kéo, kích động nhân dân gây chia rẽ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết lương giáo, vượt biên trái phép…

Trong những năm qua, các Già làng và người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện luôn luôn tích cực, đi đầu trong công tác vận động quần chúng tự giác tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước do các cấp, các ngành phát động, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững của huyện nhà. Trong phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, Già làng, người có uy tín đã gương mẫu cùng với gia đình, dòng họ mình thực hiện trước từ đó vận động để quần chúng nhân dân làm theo như tự nguyện hiến đất, cây cối, vật kiến trúc để xây dựng công trình công cộng, đường giao thông nông thôn, thuỷ lợi, tiêu biểu ở xã Bờ Y, Đăk Kan, Đăk Nông gắn với vai trò của các già làng, người có uy tín như: Quách Công Ky, Bùi Văn Huân, Xiêng Lăng Kế... Trong cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư” các vị Già làng, người có uy tín vận động nhân dân thực hiện tốt 05 nội dung của cuộc vận động để giúp cho nhân dân, cộng đồng có đời sống ấm no, hạnh phúc, tham gia xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, bảo vệ môi trường, cảnh quan nơi mình sống, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, tiêu biểu có các như ông Brol Vẻ, A Ngam, Xiêng Lăng Ngớt, Kring Thêu, Paul Thúk, A Pú…

Già làng và người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi có vai rất lớn trong việc thực hiện phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc. Là một huyện vùng biên giới, nơi giáp ranh giữa ba nước Đông Dương nên có vị trí chiến lược và đặc biệt nhạy cảm về quốc phòng, an ninh, do đó ngoài việc thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, các lực lượng chức năng đã phát huy vai trò của Già làng, người có uy tín trong công tác vận động quần chúng tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc, đề cao cảnh giác, không để kẻ địch lợi dụng, lôi kéo, xúi giục chống phá Đảng và Nhà nước ta, không vượt biên trái phép. Tích cực xây dựng và gìn giữ sự bình yên của thôn làng. Ngoài ra, với tầm ảnh hương của mình các vị Già làng và những người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn thực hiện rất tốt công tác hoà giải ở cơ sở, góp phần xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giảm thiểu việc khiếu nại, tố cáo và các mâu thuẫn, xích mích trong cộng đồng, tiêu biểu trong công tác hoà giải là ông A Pú, Đinh Văn Phương, Bùi Trọng Kim, Kring Thêu, A Vươn…

Nhằm kịp thời động viên, khích lệ những Già làng và người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tích cực cống hiến cho sự nghiệp xây dựng quê hương, đất nước, những năm, Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành đã có nhiều sự quan tâm, ưu đãi đối với đội ngũ già làng và người có uy tín như: tổ chức thăm hỏi, tặng quà trong các dịp lễ, tết, chúc thọ, mừng thọ; kịp thời thăm hỏi, hỗ trợ vật chất và tinh thần trong lúc ốm đâu; trợ cấp sinh hoạt phí… Đặc biệt, hàng năm, thực hiện sự chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân tỉnh Kon Tum và hướng dẫn của Sở Nội vụ, Uỷ ban nhân huyện đều định kỳ tổ chức Hội nghị gặp mặt Già làng, người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi.

Hội nghị gặp mặt Già làng, người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi năm 2015 sẽ diễn ra trong 02 ngày, từ ngày 10 đến hết ngày 11/9/2015. Hội nghị là dịp để cấp uỷ, chính quyền và các cấp, các ngành và toàn xã hội bày tỏ sự quan tâm, khích lệ, động viên đội ngũ Già làng, người có uy tín đã tích cực cùng với Đảng, Nhà nước Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân chăm lo xây dựng, củng cố và mở rộng sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu xây dựng huyện Ngọc Hồi ổn định và phát triển bền vững. Tại Hội nghị, các già làng và người có uy tín sẽ nghe Uỷ ban nhân dân huyện và các ngành báo cáo tóm tắt tình hình phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ giải pháp 6 tháng cuối năm 2015; báo cáo kết quả phát huy vai trò vận động già làng, người có uy tín trong đồng bào DTTS thực hiện các cuộc vận động và các phong trào thi đua yêu nước của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện; báo cáo tóm tắt tình hình an ninh, chính trị và trật tự ATXH trên địa bàn huyện trong thời gian qua của cơ quan Công an huyện; báo cáo tình hình thực hiện chính sách dân tộc 6 tháng đầu năm và phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2015 của Phòng Dân tộc huyện. Ngoài ra, Hội nghị sẽ nghe các Già làng, người có uy tín phát biểu tham, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ của mình tại địa phương trong thời gian qua. Đồng thời, ghi nhận những đóng góp của các vị Già làng và người có uy tín, trong Hội nghị, Uỷ ban nhân dân huyện sẽ tuyên dương, khen thưởng những người có thành tích xuất sắc, tiêu biểu trong năm 2015.

Có thể khẳng định, Già làng và người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi có vai trò rất quan trọng trong đời sống xã hội. Mặc dù, đa số họ hiện nay tuổi tác đã cao, sức khoẻ nhiều vị đã giảm theo quy luật tự nhiên, nhưng với tinh thần trách nhiệm với cộng đồng và sự tín nhiệm của dân làng, các vị đã không ngừng nỗ lực vận động bà con phát huy tinh thần đoàn kết, xây dựng thôn làng ấm no, tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá đặc sắc của từng dân tộc.

Thiết nghĩ, để phát huy tốt hơn nữa vài trò của già làng, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành tiếp tục có sự quan tâm động viên họ hơn nữa để họ yên tâm công hiến tâm sức của mình cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay.