HUYỆN NGỌC HỒI:

1. Lịch sử hình thành:

- Huyện Ngọc Hồi là huyện miền núi, biên giới nằm ở phía Bắc tỉnh Kon Tum; diện tích tự nhiên 83.936,22 ha; dân số khoảng tính đến cuối năm 2022 là 64.968 người với 17 dân tộc sinh sống tại 8 xã, thị trấn với 68 thôn, làng, Tổ dân phố, trong đó: có 05 xã biên giới tiếp giáp với nước CHDCND Lào và Vương Quốc Campuchia; có chiều dài đường biên 64,553km, có 01 cửa khẩu Quốc tế Bờ Y – Phu Cưa, 01 cửa khẩu phụ Đắk Kôi với 04 cột mốc chính, 22 cột mốc phụ (có 01 cột mốc Ngã ba biên giới Việt Nam – Lào – Campuchia). Kinh tế, văn hóa, xã hội có bước phát triển năng động; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; hoạt động đối ngoại, giao lưu Nhân dân được tăng cường, mở rộng; mối quan hệ hợp tác toàn diện, hữu nghị với huyện Phu Vông, tỉnh Attapư của nước CHDC nhân dân Lào và huyện Tà Veng, tỉnh Rattanakiri, Vương Quốc Campuchia được củng cố, phát triển.

- Huyện Ngọc Hồi nằm ở ngã ba biên giới Việt Nam - Lào - Campuchia, giáp huyện Đắk Glei ở phía bắc, giáp huyện Tu Mơ Rông ở phía đông bắc, giáp huyện Đắk Tô ở phía đông, giáp huyện Sa Thầy ở phía nam, phía tây giáp Lào và Campuchia.

Phía tây vượt qua dãy Trường Sơn là đường biên giới chung với Lào dài 34 km và đường biên giới chung với Campuchia dài 13 km. Giáp ranh với huyện Phu Vông, tỉnh Atapu- Lào và huyện Tà Veng, tỉnh Rattanakiri- Campuchia.

Huyện Ngọc Hồi được thành lập trên cơ sở chia tách 3 huyện: Đắk Glei, Sa Thầy, Đắk Tô theo Quyết định số 316-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng ngày 15 tháng 10 năm 1991, gồm 3 xã Đắk Xú, Pờ Y (Bờ Y), Sa Loong của huyện Sa Thầy, xã Đắk Ang của huyện Đắk Tô và xã Dục Nông của huyện Đắk Glei.

Khi mới thành lập, huyện Ngọc Hồi có 5 xã: Đắk Ang, Đắk Xú, Dục Nông, Pờ Y, Sa Loong.

Ngày 17 tháng 10 năm 1991, thị trấn huyện lỵ Plei Kần được thành lập trên cơ sở tách từ xã Đắk Xú theo Quyết định số 514-TCCP.

Ngày 22 tháng 11 năm 1996, chia xã Dục Nông thành 2 xã Đắk Dục và Đắk Nông.

Ngày 8 tháng 1 năm 2004, thành lập xã Đắk Kan trên cơ sở 8.790 ha diện tích tự nhiên và 2.293 nhân khẩu của xã Đắk Xú, 250 ha diện tích tự nhiên và 635 nhân khẩu của xã Sa Loong.

- Theo quy hoạch chung đô thị Kon Tum đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, toàn bộ huyện Ngọc Hồi sẽ được nâng cấp lên thành thị xã Ngọc Hồi, gồm 4 phường: Chiên Chiết, Đắk Mốt, Đắk Tráp, Plei Kần và 7 xã: Đắk Ang, Đắk Dục, Đắk Kan, Đắk Nông, Đắk Xú, Pờ Y, Sa Loong.

Trên địa bàn huyện có Quốc lộ 40 chạy theo hướng đông tây nối Cửa khẩu quốc tế Pờ Y với thị trấn Plei Kần và với thành phố Kon Tum. Quốc lộ 14 chạy theo hướng bắc nam trên địa bàn huyện.

Huyện Ngọc Hồi gồm thị trấn Plei Kần (huyện lỵ) và 7 xã: Đắk Ang, Đắk Dục, Đắk Kan, Đắk Nông, Đắk Xú, Pờ Y, Sa Loong.

Trung tâm thị trấn Plei Kần là điểm giao nhau của trục đường thông thương Bắc-Nam và Đông-Tây bao gồm đường Hồ Chí Minh (quốc lộ 14); quốc lộ 14C và đường xuyên Đông Dương (quốc lộ 40), thông qua cửa khẩu quốc tế Pờ Y qua Lào, Campuchia, Thái Lan cho đến tận Myanma.

Kinh tế của huyện chủ yếu là trồng cây lương thực, trồng rừng phòng hộ, trồng cây công nghiệp như: cao su, cà phê, lúa nước, phát triển chăn nuôi gia súc như bò, lợn, dê...

2. Về dân số:

Dân số trung bình toàn huyện năm 2022 là 64.968 người, trong đó:

+ Dân số thành thị là 20.089 người chiếm 30,9%;

+ Dân số nông thôn 44.879 người chiếm 69,1%;

+ Dân số nữ toàn huyện là 32.151 người chiếm 49,5%.

+ Mật độ dân số năm 2022 là 77,4 người/Km2.

+ Tổng số hộ nghèo trên địa bàn huyện là 726 hộ, chiếm tỷ lệ 4,5% dân số toàn huyện; hộ cận nghèo là 460 hộ, chiếm tỷ lệ 2,85% dân số 

+ Trên địa bàn huyện có 17 dân tộc cùng sinh sống, dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ  57%.

3. Về kinh tế - xã hội:

- Số xã có điện: 07/07. Số thôn có điện 68/68 thôn, Tổ dân phố.

- Công ty 732 nằm ở địa bàn xã Đắk Kan. Trên diện tích của xã Đắk Kan, Đắk Xú, Sa Loong.

- Tổng số dân kinh tế mới của huyện là 1.469 hộ với 6.193 nhân khẩu.

- Hiện nay trên địa bàn huyện có 05 xã (xã Đắk Kan, xã Đắk Nông, xã Pờ Y, xã Đắk Dục, xã Đắk Xú, xã Sa Loong) được công nhân xã nông thôn mới. Huyện có 01 xã đặc biệt khó khăn (xã Đắk Ang).

- Thị trấn Ngọc Hồi được công nhận đô thị loại 4 vào năm 2015,  Có diện tích 2.510,88 ha, giáp với xã Tân Cảnh huyện Đắk Tô và các xã Đắk Kan, Đắk Xú, Đắk Nông huyện Ngọc Hồi.

- Diện tích đất nông nghiệp 6.998 ha, Trong đó:

+ Diện tích cây công nghiệp chủ lực (ca phê, cao su): Cao su 9.235 ha, cà phê 5.298 ha.

- Tỷ lệ bao phủ rừng đạt 46,18% diện tích toàn huyện.

- Tổng đàn gia súc, gia cầm hiện nay là: 180.415 con. Trong đó: Đàn trâu: 250 con; đàn bò: 5.795 con; đàn lợn: 21.000; đàn dê: 780 con. 

- Tổng đàn gia cầm: 152.590 con.

4. Về công tác xây dựng đảng:

- Đảng bộ huyện có 55 TCCSĐ trực thuộc Huyện ủy với 2.662 đảng viên.

- Tổng số biên chế hành chính, sự nghiệp của huyện có 980 người, trong đó: công chức hành chính huyện 77 người; viên chức cấp huyện 33; viên chức giáo viên 870 người.

- Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Bờ Y chiếm 84% diện tích toàn huyện (70.438 ha/83.936 ha). Xem lại vì Huyện có 824 km2

* Ghi chú: Số liệu năm 2023.