Gia đình anh Cầm Bá Thiêng, ở thôn iệc, xã Bờ Y có gần 1 hecta diện tích cây cao su năm thứ 5 chuẩn bị cho thu hoạch. Qua tìm hiểu thị trường nhận thấy giá cả chanh dây cho lợi nhuận kinh tế cao. Tháng 4/2017, gia đình anh Thiêng đã chặt bỏ toàn bộ diện tích cây cao su, đầu tư 100 triệu đồng để mua cây giống, kẽm, trụ và tận dụng thân cây cao su làm trụ trồng cây chanh dây. Hiện nay, vườn chanh dây anh mới trồng được 20 ngày, thì giá cả chanh dây trên thị trường liên tục xuống dốc, khiến anh không khỏi lo lắng

Anh Thiêng chia sẻ: Kinh tế gia đình còn đang khó khăn, nghe bà con nói lợi nhuận của cây chanh dây cao hơn cây cao su và thu nhập có thể ổn định trong một thời gian ngắn, gia đình thấy vậy cũng cố gắng làm để có phần tăng kinh tế gia đình. Biết là cây cao su đang năm thứ 5, nhưng mà có thể một vài năm nữa mới thu hoạch được. Trồng chanh dây ngắn hạn hơn, nhưng lại nhanh nên gia đình ráng làm thử xem như thế nào. Nói chung đầu tư nghe người ta nói 150-160 triệu gì đó, thì gia đình đầu tư 100 rồi.

Cái lợi trước mắt mà người dân thấy được là đầu tư 1 hecta chanh dây tốn khoảng 150 triệu đồng, sau 6 tháng trồng, nông dân đã bắt đầu thu hái, trong vòng một năm sẽ thu được khoảng 500 triệu đồng/1 hecta, chu kỳ khai thác của loại cây này kéo dài tới 3 năm. Vốn đầu tư ít, chăm sóc cũng đơn giản, chủ yếu là cần có nước tưới, giá thành sản phẩm lại khá cao từ 12-15.000 đồng/kg đối với chanh xuất khẩu,  nên nhiều hộ nông dân đã mạnh dạn chặt bỏ cây công nghiệp đang cho thu hoạch đầu tư vào loại cây trồng này.      

Cũng như anh gia đình anh Cầm Bá Thiêng, cách đây hai năm gia đình anh Vũ Hải Bái trú thôn Iệc cũng phá 2 hecta cao su đang cho thu hoạch để đầu tư trồng chanh dây, tại thời điểm gia đình anh Bái xuất chanh dây có thời gian lên tới 39 - 40 ngàn/kg. Nhưng đến nay giá chanh dây bán địa bàn chỉ 14-15 ngàn đồng/kg. Sau hai năm trồng chanh dây, xuất với giá cao, gia đình anh Bái đã thu hồi vốn và cũng tăng thu nhập. Nhưng với giá cả như hiện nay thì anh Bái vẫn rất lo lắng.

Hiện nay, trước sự tăng đột biến về diện tích cây chanh dây, chính quyền địa phương đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân hạn chế việc chặt cây cao su, cà phê để trồng cây chanh dây; khuyến cáo người dân không nên tự phát mở rộng diện tích nhằm hạn chế những tỏ tui trong sản xuất.

Đại diện chính quyền xã Bờ Y, ông Thao Thiêm – Phó Chủ tịch UBND xã cho chúng tôi biết: Vài năm gần đây trên địa bàn xã Bờ Y, diện tích chanh dây trên địa bàn xã khoảng 10 hecta. Nhưng sau vài năm trở lại đây, giá cả thị trường cao, một số bà con đã tự ý chuyển đổi. Tới thời điểm bây giờ trên địa bàn gần 60 hecta. Trước thực trạng này , UBND xã cũng đã ra thông báo các hộ dân không nên trồng ồ ạt và trồng tự phát ảnh hưởng đến kinh tế hộ gia đình. Mặt khác, UBND xã phối hợp với Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện trong việc quản lý các cây giống, cụ thể là cây chanh dây. Hạn chế tối thiểu vấn đề thiệt hại về kinh tế hộ gia đình.

Mặc dù cây chanh dây đang được cho lợi nhuận lớn, mang lại hiệu quả kinh tế trước mắt. Tuy nhiên, qua kiểm tra theo dõi của ngành chức năng giống cây chủ yếu được các hộ dân mua thông qua các đại lý, thương lái ngoài tỉnh nên việc kiểm soát chất lượng cây giống còn gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, gía cả mặt hàng chanh dây hiện đang giao động, tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro. Bởi thị trường tiêu thụ sản phẩm này không ổn định,phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái thu mua tự do. Bà con nông dân không nên chạy theo phong trào mặc dù có lúc giá chanh dây tăng cao có thời điểm lên đến 39.000- 42.000 đồng/kg, nhưng chúng ta lại không làm chủ về giá được, không liên kết được với nhà sản xuất, công ty chế biến thu mua, bao tiêu sản phẩm nên rủi ro rất lớn./.