Trên hành trình thiên lý Bắc - Nam ngang qua khu vực Tây Nguyên theo đường Hồ Chí Minh, Chiếc xe khách nào cũng tô rất đậm trên kính cửa hai chữ “Ngọc Hồi”. Trên hành trình Đông - Tây cũng vậy, các chuyến xe khách tuyến Bình Định, Gia Lai, Huế…đi Attapư, Chămpasắc, Viêng Chăn…đều treo dòng chữ rất đậm “Ngọc Hồi”!

Đường phố Plei Kần, huyện Ngọc Hồi

Ngọc Hồi là một huyện thuộc tỉnh Kon Tum, cách thành phố tỉnh lỵ Kon Tum 60 km về phía Bắc. Đây cũng là một vùng đất ở ngay vị trí địa lý đặc biệt trên bản đồ Tổ quốc: có Ngã Ba Đông Dương, nơi tiếp giáp đường biên giữa ba nước Việt Nam - Lào - Camphuchia, nơi vẫn thường được nhắc đến với cụm từ quen thuộc “một tiếng gà gáy ba nước cùng nghe”.

Nằm trong khu vực Tây Nguyên, Ngọc Hồi có đầy đủ đặc điểm về thổ nhưỡng, khí hậu, rừng để phát triển kinh tế nông lâm nghiệp.

Với vị trí địa lý thuận lợi, Ngọc Hồi là cửa ngõ đi vào các nước ASEAN qua cửa khẩu quốc tế Bờ Y, là nơi trung chuyển đến miền Trung, vào Tây Nguyên và xuống Miền Đông, Miền Tây Nam Bộ qua hệ thống quốc lộ thuận tiện: Đường Hồ Chí Minh, quốc lộ 40, quốc lộ 14 c…

Là nơi sinh sống của 17 dân tộc anh em, gồm các dân tộc tại chỗ như Giẻ, Triêng, Xơ - đăng, Brâu…cùng các dân tộc di cư từ địa phương khác đến như Kinh, Mường, Tày, Thái, Nùng, Dao… Trong đó dân tộc tại chỗ B’râu sinh sống ở làng Đắk Mế xã Pờ Y là dân tộc thiểu số rất ít người đang được thụ hưởng những chính sách đặc biệt của Nhà nước để phát triển.

Với một cộng đồng các dân tộc anh em như thế, Ngọc Hồi là một kho tàng văn hóa giàu có và đặc sắc. Đó là Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - di sản văn hóa của nhân loại. Đó là các nhạc cụ như Chiêng Tha, Đinh Tuk..; Là củi hứa hôn trong văn hóa cưới hỏi của người Giẻ - Triêng; Là kho tàng âm nhạc dân gian, mỹ thuật dân gian, văn học dân gian…cho đến nay vẫn chưa được khám phá, sưu tầm hết; Là các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như mây tre đan, dệt thổ cẩm…

Cột mốc ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia

Ở đây bạn sẽ được trải nghiệm lối sinh hoạt của người Kinh từ mọi miền đất nước, lối sinh hoạt của người Tày, người Mường, người Nùng, người Thái…đan xen  với nét sinh hoạt đặc sắc của cư dân bản địa. Bạn sẽ được nghe một câu quan họ đến từ vùng Kinh Bắc, một làn điệu chèo đến từ quê lúa Thái Bình, một câu ví dặm đến từ sông Lam xứ nghệ, một câu hò Huế, một khúc bài chòi của người gốc Bình Định “đất võ trời văn”… Bạn còn được thưởng thức hương vị đặc biệt của rượu cần, thứ rượu sạch được chế biến từ nếp than ủ bằng men truyền thống của cư dân bản địa. Bạn sẽ ngạc nhiên và thích thú với cơm lam, các món nướng trên than củi, món cá suối muối chua, cá suối nấu măng chua, nấu lá mì muối chua, cá suối chiên giòn, món trứng kiến rừng, món canh rau rừng, món đọt mây rừng có vị đắng pha béo và bùi đã ăn là vương vấn mãi…Nếu nhớ hương vị Tây Bắc, lập tức bạn được mời heo quay lá mắc mật, xôi ngũ sắc… của người Mường, người Thái…Qua cửa khẩu quốc tế Bờ Y chạm đất bạn Lào bạn sẽ được thưởng thức xôi Lào dẻo thơm với món dế chiên, gà nướng tuyệt ngon!

Đến Ngọc Hồi bạn sẽ được trải nghiệm du lịch sinh thái trong những cánh rừng nguyên sinh, thăm cửa khẩu quốc tế Bờ Y, cột mốc ba biên (có 03 mặt hướng về 03 nước Việt Nam, Lào, Camphuchia), khu tưởng niệm liệt sỹ Trường Sơn, nghĩa trang liệt sỹ Ngọc Hồi - nơi yên nghỉ của các liệt sỹ hy sinh trên đất bạn Lào, Camphuchia. Thăm di tích chiến thắng Plei Kần, di tích lịch sử Khởi nghĩa Tà Pót, chiến thắng Đắk Seang…

Cửa khẩu quốc tế Pờ Y (nguồn INternet)

Tất nhiên, sẽ là rất tiếc nếu bạn không hòa vào lễ hội truyền thống phong phú của các dân tộc như lễ hội mừng lúa mới…Hòa vào đó, bạn sẽ được làm người Tây Nguyên để hồn hậu như họ, nhiệt tình như họ, mến khách như họ…Bạn sẽ say rượu cần, nắm tay cô gái Giẻ - Triêng, cô gái B’râu, Xơ – đăng mà uyển chuyển trong vòng xoang không dứt và thấy mình được bứt ra khỏi cái bộn bề, cái mệt nhọc của lo toan mà thư thái, bay bổng trong không gian màu nhiệm của lễ hội, của tình đất, tình người…Bạn sẽ lạc trong phong tục tập quán đầy màu sắc văn hóa dân tộc B’râu với những chuyện cổ về thần sáng tạo Pa Xây, truyền thuyến Un Cha Đắc Lếp (lửa bốc nước dâng) nói về nạn hồng thủy rất đặc trưng…

Khuya rồi bạn sẽ ngủ ở đây, trong một ngôi nhà mến khách của người bản địa để sớm mai tỉnh giấc hít hà thứ không khí trong lành mà chốn đô thị kia không có; đón một ánh bình minh lọt qua vòm lá, ngắm một nhánh lan rừng còn đọng sương mai và nghe những tiếng hót đầy thanh sắc của chim trời…

Bạn cũng có thể trở về thị trấn Plei Kần với đường phố muôn màu ánh sáng, những dịch vụ, những khu vui chơi giải trí, chọn một khách sạn ba sao, bốn sao thả mình vào giấc ngủ ngọt ngào để sớm mai thức dạy thư thái thưởng thức ly café thứ thiệt trong thanh âm cuộc sống thị thành nơi cao nguyên biên giới…

Ngọc Hồi trong mối liên kết thuận lợi với các vùng di sản Quảng Nam, Đà Nẵng, Huế, Quảng Bình, các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan, các huyện Đắk Tô, Đắk Glei, Tu Mơ Rông, Sa Thầy, khu nuôi trồng sâm Ngọc Linh, thành phố Kon Tum, khu du lịch sinh thái Măng Đen và các tỉnh nam Tây Nguyên có thể tạo ra nhiều tour du lịch với các sản phẩm du lịch phong phú và đặc sắc.

Mỗi sớm mỗi chiều, những chuyến xe khách, xe hàng trên hành trình Bắc – Nam vẫn theo đường Hồ Chí Minh ngang qua Ngọc Hồi hay những chuyến xe trên hành trình Đông - Tây vẫn nối nhau đi qua cửa khẩu quốc tế Bờ Y. Chắc chắn viễn khách sẽ cảm nhận về một Ngọc Hồi năng động và phát triển; một Ngọc Hồi đang thực sự là tiếng gà báo sáng cho không chỉ Ngã Ba Đông Dương mà còn cho cả một vùng động lực kinh tế của Kon Tum và khu tam giác phát triển Việt Nam – Lào – Camphuchia.